شنبلیله خشک (Trigonella foenum-graecum) شکل خشک‌شده گیاه شنبلیله است که به طور رایج هم به عنوان گیاه (برگ‌های آن) و هم به عنوان ادویه (دانه‌های آن) استفاده می‌شود. برگ‌های خشک، که در آشپزی هندی به نام “کاسوری مثی” شناخته می‌شوند، و دانه‌های خشک بسیار معطر و پرطعم هستند. شنبلیله سابقه طولانی در استفاده در آشپزی، پزشکی و درمان‌های زیبایی دارد.
کاربردهای شنبلیله خشک:
کاربردهای آشپزی :
- به عنوان ادویه :
- دانه‌های شنبلیله : دانه‌های شنبلیله خشک طعمی کمی تلخ، گردویی و با لمسی از شیرینی دارند. وقتی به پودر تبدیل شوند، در انواع غذاها استفاده می‌شوند، از جمله:
- کاری‌ها و خورش‌های هندی : شنبلیله یکی از مواد اصلی در مخلوط‌های ادویه‌ای هندی مانند گارام مصالح و پنج فوران (ترکیب پنج ادویه بنگالی) است. در غذاهای کاری، عدس و خورش‌های سبزیجات استفاده می‌شود.
- آشپزی خاورمیانه : در آشپزی مصری، شنبلیله در غذاهایی مانند موجادارا (عدس و برنج) یا دیپ‌هایی مثل هوموس استفاده می‌شود.
- ترشی‌ها : شنبلیله اغلب در ترشی‌جاتی برای افزودن طعمی ترش و خوشمزه استفاده می‌شود.
- نان‌های تخت و دلمه‌ها : دانه‌های شنبلیله می‌توانند به خمیر یا دستورهای دلمه اضافه شوند تا طعمی زمینی و معطر ایجاد کنند.
- دانه‌های جوانه‌زن : دانه‌های شنبلیله می‌توانند جوانه‌زن شده و به سالادها، ساندویچ‌ها یا به عنوان تزئین اضافه شوند.
- دانه‌های شنبلیله : دانه‌های شنبلیله خشک طعمی کمی تلخ، گردویی و با لمسی از شیرینی دارند. وقتی به پودر تبدیل شوند، در انواع غذاها استفاده می‌شوند، از جمله:
- کاسوری مثی (برگ‌های شنبلیله خشک) :
- چاشنی برای کاری‌ها و سس‌ها : برگ‌های شنبلیله خشک اغلب در آشپزی هندی برای تقویت طعم کاری‌ها، سس‌ها و غذاهای عدسی استفاده می‌شوند. آنها طعمی زمینی و کمی تلخ اضافه می‌کنند.
- در نان‌های تخت : کاسوری مثی اغلب با خمیر مخلوط می‌شود تا نان تخت مثی پاراتا (نان شنبلیله) تهیه شود.
- به عنوان تزئین : برگ‌های شنبلیله خشک می‌توانند روی غذاها به عنوان تزئین پاشیده شوند تا طعم و بافت اضافه کنند.
- دیپ‌ها و سس‌ها : برگ‌های خشک می‌توانند در دیپ‌هایی مانند دیپ‌های مبتنی بر ماست یا سس‌ها برای افزودن طعم بیشتر مخلوط شوند.
- به عنوان ادویه :
کاربردهای دارویی :
- مدیریت قند خون : شنبلیله به طور گسترده برای پتانسیل کمک به مدیریت سطح قند خون شناخته شده است. اغلب در مکمل‌ها یا چای‌های طراحی‌شده برای حمایت از افراد مبتلا به دیابت گنجانده می‌شود. فیبر محلول در شنبلیله ممکن است به کند کردن جذب قند در خون کمک کند.
- سلامت گوارش : شنبلیله به عنوان درمان طبیعی برای مشکلات گوارشی، از جمله یبوست و ناراحتی معده در نظر گرفته می‌شود. محتوای بالای فیبر به حرکات منظم روده کمک می‌کند.
- کاهش کلسترول : شنبلیله ثابت شده است که سطح کلسترول بد (LDL) را کاهش داده و پروفایل‌های لیپیدی را بهبود می‌بخشد که ممکن است به سلامت قلب کمک کند.
- تعادل هورمونی : شنبلیله گاهی برای حمایت از شیردهی در مادران شیرده و همچنین ممکن است در مقابله با علائم یائسگی مؤثر باشد.
- ضدالتهاب و آنتی‌اکسیدان : خواص ضدالتهاب و آنتی‌اکسیدانی شنبلیله ممکن است به شرایطی مانند آرتریت، التهاب و اختلالات پوستی کمک کند.
زیبایی و مراقبت شخصی :
- مراقبت از مو : دانه‌ها و برگ‌های شنبلیله اغلب در ماسک‌ها و درمان‌های مو استفاده می‌شوند. اعتقاد بر این است که آنها به رشد مو کمک کرده، از شوره سر جلوگیری کرده و سلامت فروسرشته را بهبود می‌بخشند.
- ماسک مو : دانه‌های آسیاب‌شده شنبلیله با ماست یا روغن (مانند روغن نارگیل) مخلوط می‌شوند تا ماسکی تغذیه‌کننده برای مو تهیه شود. این میتواند به درمان پوسته‌های خشک فروسرشته و تحریک فولیکول‌های مو کمک کند.
- شامپوها و نرم‌کننده‌ها : عصاره‌های شنبلیله گاهی در محصولات مراقبت از موی تجاری برای خواص شرطی‌کننده و ضدشوره‌ای آنها گنجانده می‌شوند.
- مراقبت از پوست : شنبلیله همچنین در محصولات مراقبت از پوست برای خواص ضدالتهاب و ضدباکتریایی آن استفاده می‌شود. اعتقاد بر این است که به شرایطی مانند آکنه، اگزما و پوست خشک کمک می‌کند.
- ماسک صورت : پودر شنبلیله، مخلوط با آب یا عسل، میتواند به عنوان ماسک صورت برای تمیز کردن پوست و کاهش التهاب استفاده شود.
- پمادهای تسکین‌دهنده : شنبلیله میتواند در پمادها و لوسیون‌ها برای درمان تحریکات پوستی کوچک و خارش استفاده شود.
- مراقبت از مو : دانه‌ها و برگ‌های شنبلیله اغلب در ماسک‌ها و درمان‌های مو استفاده می‌شوند. اعتقاد بر این است که آنها به رشد مو کمک کرده، از شوره سر جلوگیری کرده و سلامت فروسرشته را بهبود می‌بخشند.
کاربردهای غیرآشپزی و صنعتی :
- خوراک دام : شنبلیله گاهی به عنوان مکمل در خوراک دام به دلیل محتوای پروتئین بالا و فواید سلامتی بالقوه استفاده می‌شود. میتواند در خوراک طیور برای بهبود سلامت کلی و تولید تخم‌مرغ استفاده شود.
- کود طبیعی : گیاه شنبلیله، از جمله برگ‌ها و دانه‌های خشک، میتواند در کمپوست یا به عنوان کود طبیعی برای گیاهان به دلیل خواص تثبیت نیتروژن آنها استفاده شود.
| مواد مغذی | مقدار در 100 گرم دانه شنبلیله خشک |
| کالری | 300–350 کیلوکالری |
| پروتئین | 25–30 گرم |
| چربی | 6–9 گرم |
| چربی اشباع | 1–1.5 گرم |
| کربوهیدرات | 55–60 گرم |
| فیبر رژیمی | 25–30 گرم |
| قند | 5–6 گرم |
| ویتامین A | 40–50 واحد بین‌المللی |
| ویتامین C | 3–5 میلی‌گرم |
| ویتامین B6 | 0.6–0.7 میلی‌گرم |
| فولات | 57–60 میکروگرم |
| کلسیم | 150–200 میلی‌گرم |
| آهن | 20–25 میلی‌گرم |
| منیزیم | 100–120 میلی‌گرم |
| پتاسیم | 600–700 میلی‌گرم |
| روی | 2–3 میلی‌گرم |
